Ukazuje miasto z XVII-XVIII w. w skali 1:165 (6 m średnicy, gips). 15 X 1947 umieszczony został w kojcu (osobne hasło). Prace wstępne nad modelem (pomieszczenie, postument) Zarząd Miejski rozpoczął w 1937, dalsze przerwał brak rzeźbiarzy i modelarzy (próby podjęte przez Jakuba Juszczyka nie przyniosły oczekiwanych rezultatów) oraz wojna. Autorami projektu byli architekci miejski i powiatowy: Adam Klimek i Tadeusz Zaremba, a wykonawcami nauczyciele PLSP Eugeniusz Baranowski i Jan Siedlecki (180 tys. zł). Prace nad modelem trwały od XII 1946. Początkowo zalewy posiadały naturalną wodę! Modelu pilnował Henryk Kitka.
 Muzeum wydało pod koniec l. 40. serię pocztówek z fragmentami modelu (fot. L. Kalinowski). Po zamknięciu kojca w 1979 eksponowany był w Arsenale, od 1989 w muzeum. Od 2015 ponownie w kojcu ponownie można oglądać model Zamościa, z 2006, odtwarzający miasto wg współczesnej wiedzy konserwatorskiej.

 * Wystawiony w kojcu model plastyczny Zamościa sfilmowała Polska Kronika Filmowa. Jako jeden z eksponatów muzeum daje on doskonały pogląd na budownictwo obronne, na rozplanowanie po-szczególnych elementów miasta, przemawiając swą precyzją wykonania do każdego. (...) Techniczna cześć pracy wykonali profesorowie Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych, E. Baranowski i J. Siedlecki (z prasy regionalnej, pocz. l. 50-tych).