Rodzajem przedszkola była powstała w 1906 ochronka św. Franciszka dla dzieci 4-7 lat (3 pokoje i kuchnia w domu miejskim przy Policji, ogródek), dając opiekę, odzież i ciepłą strawę biednym i osieroconym dzieciom. Jej długoletnią opiekunką była Regina Kłossowska (osobne hasło). W czasie wojny korzystało z niej średnio 37 dzieci dziennie. Wg informacji z 1920 zimą przebywało tam 30 dzieci, latem 50-60. W 1920 w ochronkach na Starym i Nowym Mieście przebywało 193 dzieci. Po wojnie powstała ochronka św. Antoniego.
4 V 1925 otwarto szkołę freblowską (właściwe przedszkole) dla 30 dzieci w Bramie Szczebrzeskiej (białe stoliki i krzesełka). Pracowała w niej Jadwiga Pomarańska, żona Zygmunta. W 1927 na krótko przekształcono obie prywatne ochronki w przedszkola miejskie. W 1928 "Ziemia Zamojska" wyliczała przedszkola miejskie na Nowej Osadzie i nowym domu w parku oraz PMS dla zamożniejszych.
W 1932 powstała ochronka później jako przedszkole, prowadzone przez zakonnice (osobne hasło: Przedszkole Franciszkanek), po wojnie popularne wśród zamojskiej inteligencji. W l. 30. obok przedszkoli św. Franciszka i św. Antoniego (osobne hasło), nadal nazywanymi również ochronkami, istniała żydowska ochronka TOZ przy ul. Partyzantów 20 (1930 - 31 dzieci w wieku 4-6 lat). Były jeszcze ponadto prywatne przedszkola: im. M. Konopnickiej prowadzone przez Halinę Więckiewicz (do 1936, ul. Jasna), Związku Obywatelskiej Pracy Kobiet (ul. Orlicz-Dreszera 4, do 1932)  Rodziny Urzędniczej ("ubezpieczalnia") oraz Rodziny Wojskowej (od 1929).
1 VIII 1944 otwarto przedszkole PKOS przy ul. Moranda, prowadzone także przez franciszkanki (1947 - 100 dzieci). W 1947 w 2 przedszkolach 202 dzieci,  w 1953 w 3 przedszkolach, 9-godzinnych, przebywało 300 dzieci. W 1955 były przedszkola: TPD, wojskowe, fabryki mebli i "Caritasu". W 1957 czynnych było 6 przedszkoli (414 dzieci, 19 wychowawców), w 1965 - 5 przedszkoli (465 dzieci, 23 wychowawczynie).
Przedszkola państwowe:
nr 1 (osobne hasło: Przedszkole św. Franciszka);
nr 2 (osobne hasło);
nr 3 - powstało w 1950, najpierw przy komitecie partii w jednorodzinnym domu przy ul. Sienkiewicza 16 (1957 - 60 dzieci), potem na ul. Sienkiewicza 5, później w l. 70-80. do 1985 przy ul. Oboźnej 48, w 1963-85 kierowała nim Teresa Cieplikiewicz;
nr 4 i nr 5 (ul. Peowiaków 22 i 76a), otwarte w 1972 i 1975;
nr 6 (ul. Dolna 4);
nr 7 (ul. Asnyka 3, od 1978);
nr 8 im. J. Brzechwy (ul. Kamienna 6, od 1979);
nr 9 (ul. Oboźna 10, od 1979);
nr 10 (ul. Lwowska 17) - otwarte w 1981;
w 1984-84 wzniesiono jeszcze przedszkola nr 11 (ul. Polna 15 - 50 miejsc) - przekształcone w 1991 w filię szkoły 10-tki, nr 12 (ul. Wyszyńskiego 32 - 120 miejsc), nr 13 (ul. Wąska 7 - 120 miejsc), następnie nr 14 (ul. Olchowa 11) - otwarte w 1990 i ostatnie nr 15 (ul. Zamoyskiego 4a) w 1988. W 1987 na 5079 mieszkających w mieście dzieci - 1625 miejsc.
Dwie najstarsze mieszczą się w adaptowanych obiektach. W 1998 - 13 placówek. W  1954-92 przedszkolami nr 1 i 5 kierowała Krystyna Olszańska. Dzieci w przedszkolach: 1947 - 202, 1957 - 414 (19 wychowawczyń), 1965 - 465 (23), 1969 - 6 przedszkoli 38 wychowawców, 1970 - 510, 1975 - 775, 1977 - 1631, 1979 - 1735, 1980 - 1786, 1983 - 2096 i w oddz. 72 (tylko 1296 miejsc!), 1986 - 2665 (169 nauczycieli),  1987 - 2320, 1989 - 2183, 1990 - 1834, 1991 - 2400, 1995 - 2101 (79 oddziałów, 152 nauczycieli), 1997 - 2006 (14 przedszkoli, 76 oddz., miejsc 1825, 149 nauczycieli), 2011 - 1800 (13 placówek).  W 1983  nie przyjęto 303 dzieci ubiegających się. W VI 2012 było w mieście 2540 dzieci w wieku przedszkolnym (podań 2079), przyjęto 1730 do 45 oddziałów. W 2015/16 w przedszkolach 1680 dzieci.
W 1948 własne przedszkole utworzyły zakłady drzewne (później ZFM), w 1948-2001 swoje przedszkole miało wojsko (od 1951 w nowym budynku ul. Poniatowskiego), później m.in. WZMot, i "Delia" (1978). W 2012 powstało przedszkole językowe "For Kids".


 * Przedszkola w 1969: ul. Okopowa - 3 oddziały, 100 dzieci, ul. Reja - 3, 120, ul. Orzeszkowej 3, 100 (likwid. - internat), ul. Żdanowska - 3, 90 (likwid. - adm. zakład specjalny).