Pod koniec 1944 otwarto Prywatną Szkołę Muzyczną im. K. Szymanowskiego (ul. Sienkiewicza 10), w której pod kier. 3 nauczycieli uczono 48 dzieci. Następnego roku szkoła upadła. 1 IX 1948 z inicjatywy Tow. Miłośników Sztuki powstała Niższa Szkoła Muzyczna im. K. Szymanowskiego. Początkowo mieściła się przy Rynku Wielkim 1 (1 pomieszczenie w Starostwie), od 1949 przy Rynku Wielkim 11 (6 pokoi). Pracowało 4 nauczycieli (Franciszek Bachniak - skrzypce, Helena Niewieska i Henryk Burzyński - fortepian, Jan Goździuk - wiolonczela) i przyjęto do niej 87 dzieci. Naukę prowadzono w dziale młodzieżowym (5-letni) i dziecięcym (7-letni).
Decyzją Ministerstwa z 16 XII 1949 szkołę  upaństwowiono - odtąd Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. K. Szymanowskiego (169 uczniów - głównie fortepian i i skrzypce). W 1951 w wydzierżawiono od Skarbu Państwa łącznie 7 pomieszczeń szkolnych i 3 pomocnicze. W 1954 w 9 klasach było 170 uczniów (60% pochodzenia robotniczego 25% inteligenckiego i 15% chłopskiego), a pierwsi z nich ukończyli szkołę. W 1962 uczono gry na fortepianie, skrzypcach, akordeonie, instrumentach dętych i szarpanych (168 uczniów, 10 absolwentów). W 1965 było 8 wykładowców (4 z wyższym wykształceniem) i 175 uczniów. Gdy z czasem powstały nowe klasy i sekcje szkoła stała się za ciasna (1971 - 10 sal). Od 1973 uczono gry na wszystkich instrumentach klasycznej orkiestry symfonicznej, na gitarze, akordeonie, oraz śpiewu. Ożywioną działalność prowadził od 1961 chór (dyr. Lucjan Górski), orkiestra symfoniczna (dyr. Tadeusz Bryk, potem Władysław Swacha), zespoły kameralne i wokalne. W szkoła w 1976 miała 181 uczniów, 12 klas, 14 nauczycieli i 3 prac. administracyjno-usługowych. W 1977 przeprowadzono się do nowej, większej siedziby przy ul. Pereca 2 (od 1988 także po "Caritasie").
Od 1 IX 1978 szkoła uczy również na poziomie II stopnia (dotąd najbliższe w Lublinie i Rzeszowie). Dzieci uczyły się w cyklu 6-letnim, młodzież w 4-letnim. W 1979 uczyło 22 pedagogów (najwięcej w klasie fortepianu - 7), aż 9 z nich to absolwenci szkoły. Otwarto także filie I stopnia w Tomaszowie i Szczebrzeszynie (1980).
W 1982 w szkole II stopnia pierwsi absolwenci wydz. wychowania muzycznego (3) i instrumentalnego (2) otrzymali indeksy akademii muzycznych. Uczniów spotykają wyróżnienia na ogólnopolskich imprezach, także w Zamościu podczas współorganizowanego od 1980 Ogólnop. Konkursu Gitary Klasycznej. Przy szkole istniała w 1979 znana poza Zamościem orkiestra i chór 4-głosowy (1985 - 35 i 80 osób), a także zespoły kameralne, jak trio smyczkowe, zespół gitarowy, perkusyjny, akordeonowy, fletów prostych, instrumentów dętych, muzyki rozrywkowej (wcześniej działał również zespół jazzu tradycyjnego, akordeonowy, wokalny). Prowadzono ożywioną działalność koncertową (30-40 koncertów w roku). Szkoła zapraszała znanych artystów (m. in. z Belgii, Hiszpanii, Węgier, ZSRR), współpracuje z uczelniami muzycznymi.
Z czasem w PSM II stopnia wychowanie muzyczne, zastąpiono w 1980 wydziałem wokalnym (specjalność śpiew solowy). Dominuje dział instrumentalny z 3 sekcjami: instrumentów klawiszowych, instrumentów strunowych, smyczkowych i szarpanych oraz instrumentów dętych i perkusyjnych. W 1978/79 kształciło się 220 i 30 uczniów szkoły I i II stopnia, 16 pedagogów na całych i 6 na pól etatach (9 z nich wychowankami szkoły), w 1988/89 się 263 uczniów w szkole I stopnia i 97 w szkole średniej. 1998/99 - 56 nauczycieli, 370 uczniów w 4 sekcjach: fortepianu, smyczkowych i szarpanych, dętych, perkusji i akordeonu, przedmiotów teoretycznych. W ciągu 50 lat naukę I stopnia ukończyło 786 uczniów (uczyło się 4947), a II stopnia 209. 2008 - 35 sal, 380 uczniów, 2018 - 59 nauczycieli (w tym 41 dyplomowanych), 400 uczniów, 2023 - 62 i 450.
Działają 2 chóry (w 2013 wykonał Mszę Koronacyjną C-dur Mozarta), orkiestra symfoniczna, zespoły kameralne, m.in. kwintet akordeonowy (od 1993, I m. na festiwalach akordeonowych w 1994 i 1996) oraz czołowy w kraju big-band (osobne hasło: Jazz). Sukcesy odnosili też puzoniści i gitarzyści (1993, 1995).  W 1997 orkiestra wystąpiła Schwäbisch Hall (dyr. Jerzy Lisak). W 1999 z okazji złotego jubileuszu kulminacyjnym momentem było wykonanie Exodusu W. Kilara z udziałem 120 osób (uczniowie, absolwenci, nauczyciele). W 2002 było w Polsce  47 szkół muzycznych oraz 24 zespoły szkół muzycznych.
W szkole pierwsze kroki stawiali wykładowcy zagranicznych konserwatoriów - wiolonczelista Zygmunt Kubala w Brazylii i Jerzy Obuchowski (Monachium, Niemcy), muzycy orkiestr symfonicznych - skrzypaczka Teresa Szydłowska, skrzypaczka Małgorzata Podolak, Bożena Kopczyńska (USA, Holandia), skrzypek Jerzy Burda w Wenezueli, altowiolinista Tomasz Stocki w Iranie, klarnecista Jerzy Bojanowski (Niemcy), perkusiści Jacek Berlin w USA i Krzysztof Gradziuk, dyrygent Ryszard Komorowski (Filharmonia, Teatr w Lublinie), wirtuozi - wybitny polski organista Marek Kudlicki, skrzypaczka Anna Strzałkowska (PWSM Poznań), skrzypaczka Krystyna Mazur (filharmonia krakowska), skrzypaczka Elżbieta Ostrowska i Ewa Gruszka, skrzypek Stefan Rusiecki, skrzypaczka Barbara Rusek, klawesynistka Urszula Kmieć, gitarzysta Marek Pasieczny, fagocistka Katarzyna Zdybel-Nam, flecista Tadeusz Sochacki (dyr. szkoły muzycznej w Puławach), oboista Konrad Mika, kontrabasista Mariusz Wiater i Wojciech Szwugier (jazz), kompozytor i teoretyk Marcin Gumiela, pianistka Klaudia Kudełko, soliści - Maria Przytuła (Opera w Lubece), Jacek Greszta w operze Bytomiu, Urszula Palonka w operze Kameralnej w Warszawie, Agnieszka Piekaroś i Monika Piekaroś, Anna Pańczyk (Teatr w Łodzi), Stanisław Kudyba w operetce w-wskiej, sopranistki  Ewa Tracz (uk. Akademię w Mediolanie) i Marta Brzezińska, muzycy filharmonii, orkiestr i oper, "Tria Varsovia", adiunkci akademii, autor podręcznika do perkusji, a także członkowie Grupy Vox, wokalista estradowy Kuba Badach, oraz popularyzatorka muzyki Małgorzata Dybowska.
W 2015 absolwent szkoły i poznańskiej AM Jakub Czerski (1994) pianista, dyrygent i kompozytor wygrał międzynarod. konkurs pianistyczny w Raguzie na Sycylii nagroda - tournee po USA). W 2016 Adam Kamieniecki (1998) baryton stanął na podium europejskich konkursów śpiewaczych na Słowacji i Łotwie, a rok wcześniej w Niemczech w światowej konkurencji był w finałowej 10-tce, natomiast w moskiewskim konkursie "Belle Voice" w rywalizacji ze starszymi śpiewakami otrzymał nagrodę specjalną. W 2022 nagrody po nagrody krajowe sięgał młodziutki pianista Piotr Tymura (ur. 2011) a w 2023 kończył szkołę trębacz Bartłomiej Kiecana laureat ponad 100 konkursów także Europie.
Wychowankami szkoły są też jej ostatni dyrektorzy. Funkcję tę pełnili: 1948-61 Franciszek Bachniak, 1961-70 Tadeusz Bryk, 1970-76 Jan Pałka, 1976-83 Józef Przytuła, 1983-89 Alicja Saturska, 1989-97 Piotr Stopa, 1997-2007 Przemysław Bednarczuk, 2007-2012 Janusz Kiecana, 2012-2015 Beata Syczuk, 2015-2021 Piotr Stopa, od 2021 Alicja Słupska. Od chwili powstania szkoły do l. 90-tych pracował w niej Henryk Burzyński. W 1992 auli nadano imię L. Górskiego. Od 2009 szkoła mieści się w d. klasztorze klarysek (52 sale lekcyjne, przedtem 32), sali koncertowej (d. kościół) znajdują się jedyne w regionie mechaniczne organy piszczałkowe f-my "Sauer".
W 2005-2008 szkoła organizowała ogólnop. festiwal wiolonczelowy im.  Boccheriniego, oraz konkurs pianistyczny "Młodzi wirtuozi" im. Carla Czernego (2015, 2017 - 80 uczestników) i konkurs duetów fortepianowych "Grajmy razem" (2017).