Pod k. XVI w. sprowadzano do Zamościa gołębie perskie, przez Zamoyskiego albo przez Tatarów (charakterystyczne wznoszenie, pionowo w górę, do 9 tys. m), z czasem nazwane zamojskimi górnolotami, przetrwały do dzisiaj. Najbardziej znanymi hodowcami tej rasy to Tadeusz Kawka, Alfred Kiełbiński (1924-2023), Waldemar Skóra, a gołębi pocztowych: Andrzej Paluch, Henryk Fuks. Do znanych hodowców należał m.in. Mieczysław Stoczkowski i Wincenty Szwedziuk (1916-1968) - P. Szewc pamięta z czasów szkolnych podwórko przy ul. Listopadowej i co najmniej kilkaset gołębi zamojskich. Na przedmieściach należy wymienić jeszcze Bronisława Siedleckiego z ul. Kilińskiego (po wojnie do l. 80.), Aleksego Radziejewskiego (Majdan), Henryka Radziejewskiego (d. ul. Powiatowa), Jana Kędrę (rowerem dojeżdżał do gołębi w Kalinowicach), Adama Kasprzaka (l. Reymonta), Józefa Radlińskiego. W przeszłości najbardziej znanymi gołębiarzami staromiejskimi byli "Gula" i "Dziudek". 
23 I 1966 w Zamościu utworzono oddział Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych (ul. Reymonta 15), prezesem został Wiktor Gruszecki, wiceprezesem Wincenty Szwedziuk, sekretarzem Tadeusz Kowalski, skarbnikiem Michał Ciepłowski (od 1969 prezes Ludwik Obst i kolejno Leon Wojciechowski, Stanisław Przekociński, Zygmunt Cużytek).
W 1998 powstał w Zamościu oddział Polskiego Związku Hodowców Gołębi Rasowych i Drobiu Ozdobnego (15 czł., 2003 - 32, 2012 - 43, 2019 - 110, 2023 - 185 czł., pierwszym prezesem Andrzej Niemczuk, od 2013 Edward Wasil). Czołowi gołębiarze z Zamościa to Andrzej Boć, Jerzy Kardasz i Krzysztof Niedzielski. Od 2009 corocznie na początku roku prezentują dorobek hodowlany na Wystawie Gołębi Rasowych i Drobiu Ozdobnego w zamojskiej Hali OSiR (na I-szej 427 gołębi w 32 rasach, na VI w 2014 - 440 gołębi w 40 rasach oraz drób ozdobny), w maju podczas Jarmarku Hetmańskiego, w lipcu na Wystawie Zwierząt, Maszyn i Urządzeń Rolniczych w Sitnie i na licznych pokazach i wystawach na terenie całego kraju. Podczas X Wystawy (2019) zaprezentowano 700 gołębi 45 ras, w tym 100 gołębi zamojskich, 80 roztoczańskich, 200 wysokolotnych, w 2020 rasowych 630 i wysokolotnych ok. 300, w 2023 - 610 w 32 rasach 48 hodowców oraz ok. 200 wysokolotnych.
Jego czł. prezentowali na wystawie w Poznaniu dwie rasy zamojskie: zamojski czubaty i zamojski. W 2013 na Krajowej Wystawie w Kielcach zamojscy hodowcy zdobyli tytuły Mistrza Polski w rasie Syberyjski Biały (E. Wasil) i Budapesztański Wysokolotny (Waldemar Ambroch). W 2015 zorganizowano po raz pierwszy w Zamościu w hali "Rolniczaka" Okręgową Wystawę Gołębi Pocztowych (50 hodowców, 300 gołębi).
W 2018 15-tu zamojskich hodowców  uczestniczyło w europejskiej wystawie w Danii (tytuł Młodz. Mistrza Europy w rasie Zamojski - Michał Stawarski). W 2022 na międzynarodowej w Kielcach z 6 tys., zamojscy hodowcy pod ocenę 300 i 50 pokazowych (najwięcej), zdobyli tytuł championa, 3 międzynarodowego mistrza (najwyższe: W. Kudyba, M. Cwynar i E. Wasil, prezes, który od Ministra dyplom i statuetkę za promowanie rasy Zamojski). W 2023 odznaką diamentową uhonorowany został Zdzisław Jakubanis, Jacek Zabłocki i E. Wasil.Ten ostatni został Prezesem Roku 2023, kierowany przez niego zamojski Związek to jeden z największych i najprężniejszych, a na krajowej wystawie w Kielcach najwięcej w Polsce wystawiających ponad 500 sztuk gołębi
Gołębie w płn.-wsch. kwartale Rynku Wielkiego żyją od pocz. l. 90. (2000 - blisko 300 gołębi). W związku z zabezpieczeniami (od 2003 kolce) przeniosły się również w inne miejsca (m.in. dzwonnica kolegiacka,  fronton kościoła franciszkańskiego, z czasem także osiedle Orzeszkowej, Zamoyskiego). Wskutek utrudnień gołębie przenoszą się w nowe miejsca. W związku z ptasią grypą w X 2005 uśmiercono 70 gołębi. W ich obronie stanął ornitolog - wg niego nie jest to zdziczała forma gołębia domowego, lecz miejska odmiana gołębia skalnego, tzw. gołąb miejski i od 2004 podlega całkowitej ochronie. W Zamościu na przedmieściach od l. 60 obecne są sierpówki (potocznie zaliczane również do gołębi).


 * Gołębie w Rynku miały się pojawić za sprawą jednego z prominentów zamojskich, który w l. 70-tych przywiózł z podróży służbowej 20 gołębi, które dostał od prezydenta Krakowa.
 
* Gołębie w 2000: Wiedeń - 200 tys., Wenecja - 25 tys. (Pl. Św. Marka 5 tys.), Londyn - 20 tys., Warszawa  - 10 tys.
 * Gołąb pocztowy wypuszczony rano w Paryżu, następnego ranka jest w Zamościu (1500 km).
 * Członkowie założyciele oddziału w 1966: Wiktor Gruszecki, Wincenty Szwedziuk, Michał Ciepłowski, Tadeusz Kowalski, Mieczysław Maślona, Wiktor Król, Roman Łysiak, Marian Szykuła, Józef Złomańczyk, Władysław Lipiński, Czesław Rogala, Jan Tymczak, Leon Wojciechowski, Tadeusz Zastąpiło, Szczepan Pieczykolan.