Powstał 1 XII 1962, najpierw krótko jako Harcerski Teatr Aktualności, skupiając 55 zapaleńców na czele z Waldemarem Zakrzewskim, absolwentem łódzkiej PWST, reżyserem, scenarzystą, kier. literackim, początkowo sporadycznie aktorem (pochodził z Pabianic, gdzie wcześniej pracował z młodzieżą). Na pierwszych zajęciach spotkali się 16 XII w I LO. W ciągu pierwszych 5-ciu lat 23 premiery i 112 przedstawień (70 tys. widzów).
Nie mając własnej siedziby w różnych okresach czasu MTA związany był z PDK (1964-72) i Młodz.DK (też 7 lat), Spółdz. Mieszkaniową im. W. Łukasińskiego, Liceum Ekonomicznym, KMPiK, obu "Ogólniakami" i Liceum Sztuk Plastycznych, Komendą Chorągwi ZHP (do 1988, zespół stanowił początkowo 79 Drużynę Harcerską). Od 1987 działał w Ośrodku Kultury Teatralnej "W Bramie", dopóki nie został zdominowany przez inne, głośniejsze formy wypowiedzi, a od 1994 ponownie przy Spółdzielni im. W. Łukasińskiego.
Wypowiadał się takimi formami, jak teatr dramatyczny, małych form, teatr propozycji (1965), jednego aktora, poezji, wizji i ruchu (ta forma wypowiedzi od 1983, w związku z wyjazdem do Niemiec), dziecięcy, widowisko poetyckie, program satyryczny. W repertuarze m.in. W. Szekspir (24 VI 1977 premiera Hamleta), J. Molier, W. Goethe, M. Gogol, M. Twain, C. Goldoni, M. Ghelderode, H. Ch. Andersen, C. Gozzi, S. Jesienin, J. Drda, R. Tagore, A. de Saint Exupery, A. Miller, E. Ionesco, J. Słowacki, A. Fredro, C.K. Norwid, M. Bałucki, T. Gajcy, W. Gombrowicz, S. Mrożek, T. Nowak, A. Osiecka. Teatr przygotował aż 4 sztuki wg baśni teatralnych rosyjskiego pisarza Jewgienija Szwarca. Największą frekwencję miały: Zemsta Fredry - 14,5 tys. (1966), najwięcej spektakli Skąpiec Moliera - 23 (1971). Do spektaklu Czy Romeo i Julia...? powstało aż 28 wersji scenariusza. Szybko zrezygnowano z kurtyny, grając wśród widzów. Tradycyjną formą pracy teatralnej były integrujące zespół obozy letnie.
Występował na scenie Teatru Wielkiego i Teatru Dramatycznego, Sali Kongresowej, także w miasteczkach, w lesie, nad jeziorem, w starym kościółku, na stadionie, w hali fabrycznej, w szkołach. W 1983 pierwszy raz gościł za granicą - w Schwäbisch Hall. gdzie bywał jeszcze w 1986 i następnych latach. W 1984 wystąpili w ZLT.
Za największe osiągnięcia artystyczne tytuł asystenta otrzymali: Jerzy Holweg, Teresa Wysocka, Tadeusz Sawic (l. 60.), Jerzy Krukowski, Grażyna Chorążyczewska, Waldemar Kaźmierczak, Leszek Czaja, Janusz Nowosad (l. 70.), Tadeusz Gałka (l. 80.). Wymienić też należy m.in. Leszka Cataldo, Bogusława i Wiesława Wiącków, Jerzego Pobutę, Teresę Hantz, Alicję Pilarczyk, Zygmunta Adamczyka, Tadeusza Bojaryna, Ewę Palonkę, Joannę Bzówkę, Zbigniewa Krukowskiego, Sławomira Strzałkę, Beatę Szajowską, Barbarę Wiącek, Wojciecha Pastuszaka, Piotra Koprowskiego, Roberta Łuczkę, Zbigniewa Galardę. Do czołowych aktorów (niektórzy nawet po 7 lat w zespole) należał m.in. Tadeusz Sawic (1967-69 przewodniczący Rady Zespołu), ob. przedsiębiorca warszawski. Na scenie zawodowej grali później: Beata Ścibak (Warszawa), Robert Mazurkiewicz (Kielce), Hanna Piaseczna, a Grażyna Chorążyczewska była scenografem (dyplom u J. Szajny), ponadto Marcin Bikowski, Ireneusz Maciejewki, Mateusz Tymura. Kilkakrotnie w głównych rolach pojawiał się na scenie W. Zakrzewski (1965-67). Zespół liczył kilkadziesiąt osób (1982 - 30, w wieku 15-22 lat).
Utrzymywał kontakty ze Zbigniewem Cynkutisem (Teatr Laboratorium), Jerzym Leszczyńskim (pantomima), Aleksandrem Maliszewskim, Zbigniewem Jerzyną (literaci). Współpracowali m.in. plastycy Włodzimierz Wasiluk i Bogusław Bodes, muzycy Marian Szewera, Wojciech Kowalczyk, Jerzy i Ryszard Bałakut, a od początku też Wanda Osiewicz (uczesanie) i Jan Gawroński (oświetlenie). Przy teatrze działało Koło Przyjaciół i Koło Byłych Uczestników.
W ciągu 30 lat dali 96 premier - 562 przedstawienia, 250 tys. widzów. Teatr nosił tytuły zasłużonego dla województwa i miasta. W 1992 RM podjęła uchwałę o wpisaniu teatru do księgi zasłużonych dla miasta Zamościa. W 1991 przestał istnieć jako MTA (Teatr Młodych).
* MTA w 1962-2004
Teatr dramatyczny
nr premiery |
data premiery |
autor | tytuł | spektak le |
widzowie |
8 9 11 14 17 19 b.d. 21 24 27 28 30 |
1963.09.28 1964.02.01 1964.11.15 1965.10.15 1966.05.28 1966.10.08 1967.01.23 1967.03.27 1968.02.11 1968.11.09 1969.03.08 1969.09.25 |
A. Maliszewski |
Antygona Smok Sen nocy letniej Mazepa Zemsta Burza Nowe szaty króla Pan Jowialski Igraszki z diabłem Awantura w Chioggi Wielki Bobby Człowiek i cień |
16 5 10 12 9 7 b.d. 9 6 4 4 5 |
3470 2600 3500 4680 14.540 3590 b.d. 2750 2750 1900 1780 1980 |
32 36 40 43 44 49 51 52 55 57 58 59 61 |
1970.05.09 1971.01.23 1972.06.25 1973.11.05 1974.06.06 1975.05.24 1975.11.22 1976.05.16 1977.06.24 1978.01.08 1978.09.17 1979.01.05 1979.05.13 |
W. Szekspir |
Wieczór Trzech Króli Nosorożec Nagi król Rewizor Rok 1944 Igraszki z diabłem Iwona. księżniczka Burgunda Czarownice z Salem Hamlet Don Kichot Grunt to rodzinka Iskrą tylko... Wielki Bobby |
5 2 1 11 3 7 4 5 6 3 5 10 6 |
7950 920 450 1800 500 970 510 490 220 1300 1400 520 1800 |
62 63 65 68 69 70 73 81 114 117 |
1980.05.11 1980.10.11 1981.04.10 1982.01.16 1982.10.10 1982.10.23 1984.05.14 1987.06.13 2002.05.02 2004.05.01 |
J. Słowacki |
Balladyna Kruk Krawiec Lekarz mimo woli Poemat pedagogiczny Krzysztof Kolumb Człowiek w arsenale Inspekcja Wesele Ubuwcy |
8 10 13 10 6 5 4 1 4 b.d. |
1200 1500 360 3450 600 2400 2750 500 580 b.d. |
* W tym czasie zaprezentowano też inne formy teatralne: teatr poezji (6), teatr propozycji (6), widowiska poetyckie (9, np. w 1978 wieczór poezji Ameryki Łacińskiej), widowiska plenerowe (7), teatr dziecięcy (5), program satyryczny (2), program pieśni i tańca, estrada, teatr jednego autora, teatr małych form. W ciągu ostatnich 10 lat teatru dominował teatr wizji i ruchu - 10 premier, wszystkie to choreodramy przygotowane przez W. Zakrzewskiego (Zapoczątkowaliśmy w Zamościu teatr nie na scenie, a wśród publiczności).
* Za 50 zł łapówki... wpuszczał ich na próby do jednej z sal woźny I Liceum.
* Zespół spotykał się dwa razy w tygodniu, uczono się dykcji i emisji głosu, rytmiki i choreografii, szermierki, tańca. Podczas ferii zimowych w Warszawie codziennie odwiedzali teatry zawodowe. Lipcowe obozy w Krasnobrodzie też poświęcali teatrowi, próbom, ale i nowym pomysłom, dyskusjom. Mieli swoje obrzędy i "prawo". Nowi członkowie przechodzili próbę ognia, wody i słowa, po czym w rytmie Hymnu MTA "Podajemy sobie dłonie" wstępowali do przyjacielskiego kręgu (za "Płomykiem", 1977)
* W 1963 po programie Młodzieżowa książka życzeń i zażaleń, w którym młodzież zgłaszała pod adresem władzy w dowcipnej formie postulaty, dla Zakrzewskiego skończyło się to rozmową na "dywaniku". Przedstawienie My jesteśmy trubadurzy (30 IV 1965) władze uznały za zbyt inteligentne i pozwoliła zagrać tylko raz. Dlatego w sali na 400 miejsc tłoczyło się 600 widzów.
* Igraszki z diabłem Jana Drdy MTA wystawiał w 1968, 1975 i 1996 jako Takie sobie igraszki.
* Obrzęd przyjęcia do zespołu oparty był o tekst Mickiewicza z Pism Filomatycznych.
!!! W 1965 przez 2 m-ce MTA zarabiał na płace pracowników PDK - występując w zakładach pracy.
* W 1972 MTA odeszło z PDK, gdy kierownictwo postawiło ultimatum - zmianę charakteru pracy. Chodziło o zaprzestanie pracy nad utworami dramatycznymi na rzecz okolicznościowych programów.
* 25 VII 1983 wystąpił w tamtejszym Lecie Teatralnym wśród teatrów zawodowych, z widowiskiem dźwięku i ruchu Złoty lis.