W czasie okupacji austriackiej powstały polskie gimnazja - męskie i żeńskie (osobne hasło), czynne do dzisiaj jako Licea Ogólnokształcące (osobne hasło), oraz seminarium nauczycielskie męskie (osobne hasło), a w latach późniejszych także żeńskie (osobne hasło).
W latach międzywojennych powstały: Szkoła Rzemieślniczo-Przemysłowa (osobne hasło) i Szkoła Przemysłowa Żeńska (osobne hasło) - były to w 1929 wg nomenklatury oświatowej: szkoła wyższa i niższa. Kolejnymi szkołami średnimi były ponadto - Szkoła Handlowa (osobne hasło) i Ludowa Szkoła Rolnicza (osobne hasło). 20 III 1929 otwarto Publiczną Szkołę Dokształcającą (osobne hasło). Organizowano kursy wieczorowe dla analfabetów (pierwszy od 1 XII 1916). W 1932 Kuratorium ustanowiło tu VIII rejon obejmujący szkoły średnie 4 powiatów.
W końcu 1917 powstał oddział Stow. Nauczycielstwa (od k. 1919 koło Tow. Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych) i Zrzeszenie Nauczycielstwa Polskich Szkół Początkowych (od 1930 Związek Nauczycielstwa Polskiego). Od 10 XII 1922 czynny był Uniwersytet Powszechny przy Sejmiku (odczyty TNSSW), od 15 I 1922 Zamojskie Tow. Popierania Szkół Średnich, a od 1933 Tow. Popierania Budowy Szkół Powszechnych. Inspektorzy szkolni: 1918-20 Ignacy Pytlakowski (od 1925 kurator), 1920-26 Tadeusz Gajewski, 1926-27 Józef Sobecki, 1927-31 Jan Składnik i 1932-39 Jan Szczepaniec. W 1938 w szkolnictwie pracowało 255 osób.
W czasie okupacji nauczanie podstawowe prowadzono m.in. w domu parafialnym, w straży pożarnej, przedszkolu przy ul. Okopowej, pomieszczeniach d. hotelu "Victoria", w suterenie domu Ronikierów przy ul. Ciepłej i domu na przeciwko koszar, Zakrzewskiej, następnie Machowiczów, wreszcie w domu Samulaka przy ul. Powiatowej. nauka co drugi dzień. Na poziomie średnim prowadzone było - tajne nauczanie.
Uczniowie wg wyznań

 * Afisz burmistrza E. Stodołkiewicz z 11 IV 1916 z odezwą do mieszkańców Zamościa i okolicy - Ażeby ochronić młodzież naszą od niepotrzebnej straty czasu, a rodziców ich od kłopotów i strat materjalnych, bo nie każdy jest w stanie posyłać dzieci do oddalonych miejscowości, by się uczyć mogły, należy wszcząć starania o jak najśpieszniejsze uruchomienie w Zamościu szkół średnich (dawniej gimnazjum męskie i żeńskie) z WYKŁADOWYM JĘZYKIEM POLSKIM. W tym celu uprasza się wszystkich rodziców i opiekunów, mających młodzież w wieku szkolnym, a pragnącym ich kształcić, by do dnia 1 maja r.b. zgłaszali się do Magistratu podając ilość zamierzonych kandydatów, ich wiek i kwalifikacje do odpowiedniej klasy.
* Od 1933 uczniowie szkół średnich mieli wyhaftowane na lewym rękawie numery: "502" Gimnazjum Męskie, "501" Gimnazjum Żeńskie, "108" seminarium, "192" szkoła kupiecka.