W 1948-49 pogotowie mieściło się przy ul. Orlicz-Dreszera w budynku PCK (2 felczerów - Harbich i Żubrowski do 1950), początkowo jeżdżono bryczką (Józef Blezień, piękne dwa konie, zimą sanie). Samodzielna stacja podległa wydziałowi utworzona została 1 XII 1949 przy Ubezpieczalni. Jeżdżono 2, potem 3 karetkami "skodami" z 2 felczerami na etacie, a kierownikiem był Henryk Skotnicki, w 1952-64 kier. pogotowia Roman Wysoczan. Mieściło się potem przy ubezpieczalni. Od VII 1956 były dwa zespoły wyjazdowe, w 1957 odbywano 20 wyjazdów dziennie, zakupiono wtedy 3 nowe "warszawy".
Od 26 VI 1959 stacja znajdowała się na ul. Kolegiackiej (10 sanitariuszy, 7 lekarzy, 3 felczerów, 4 dyspozytorów), przejechano 173.426 km, aż 45% wyjazdów między 15.00 i 22.00, 27% - nocą. Od 1978 znajduje się przy ul. Peowiaków - Wojewódzka Kolumna Transportu Sanitarnego, a od 1979 pogotowie. W 1980 WKTS posiadała 174 pojazdy (rocznie 71 tys. wyjazdów), 280 osób. W 1987 otwarto nowy budynek pogotowia, a w 1994 WKTS przeniesiono na ul. Nowowiejską 23 (1998 - ok. 200 prac.).
Od 1 I 2000 z połączenia Stacji Pogotowia Ratunkowego (ul. Kilińskiego) i Kolumny Transportu Sanitarnego (ul. Starowiejska) powstała Samodz. Publiczna Stacja Pogotowia i Transportu Sanitarnego (ul. Starowiejska). Pocz. obejmowała nadal 4 powiaty i podstację w Szczebrzeszynie, obecnie podlega miasto oraz pow. zamojski i biłgorajski z podstacjami w Krasnobrodzie, Miączynie, Frampolu i Tarnogrodzie. W 2019 oprócz Zamościa stacjonuje specjalistyczna karetka tylko w Szczebrzeszynie i Tarnogrodzie. Najbardziej znani szefowie, w tym czasie - Lucjan Sznajdrowicz (1937-1989) i Ryszard Szeląg (dyrektorem w 1993-2009, pracował od 1979), ostatnio 2018-19 Alfred Furlepa, 2019-20 Mirosław Brzozowski, 2020-22 Damian Miechowicz, od 2022 Piotr Zając.
Karetki: 1956 - 4, 1960 - 7, 1964 - 6, 1965 - 8, 1968 - 8, 1970 - 8, 1974 - 9, 1977 - 13, 1995 - 20 (głównie fiaty 125P combi), 2000 - 20. Od 1976 w Zamościu pierwsza karetka reanimacyjna (od 1993 jako "erka" renault traffic, 2000 - 2). W 2000 do chorych jeździły 2 "erki", 2 wypadkowe i 16 karetek transportowych. 2007 - SP SPRiTS wzbogaciła się o 8 ambulansów Renault (3 reanim., 4 wypadkowy, 1 neonatolog., średnio każdy 300 tys. zł), Łącznie zatrudnia 250 os. + 85 lekarzy specj. na kontraktach, 2020 - z ratownikami na kontraktach ponad 300 osób. W 2012 przybyło  5 nowych karetek, w mieście 4 zespoły ratownictwa - specjalistyczny z lekarzem i 3 podstawowe, w 2020 karetek zwykłych 9 i 3 specjalistyczne, w 2022 - 11 zespołów całodobowych (w tym 3 specjalistyczne), także w Szczebrzeszynie i Tarnogrodzie) oaz dzienny, a także zespół transportu sanitarnego i medycznego, zatrudniając 179 pra. etatowych.
Wyjazdy do chorych: 1950 - 3895, 1952 - 4676, 1954 - 5628, 1955 - 6295 (w tym 618 do wypadków, udzielono też 932 porady), 1958 - 5660 (w tym nagła pomoc) 602), 1960 - 6744, I półrocze 1962 - 5800, 1965 - 8668 (w tym wypadków 976), 1967 - 10.889, 1970 - 10.156. W 1995 wyjazdów do zachorowań 15.309, do wypadków 1399, z pomocą medyczną 9814 (30-50 dziennie). W 1997 wyjazdów do zachorowań 13.996, do wypadków 1598 (na pogotowiu korzystano z pomocy 50.011 razy), 2007 - 14 tys. wezwań z terenu miasta i powiatu, 2016 - z bazy w Zamościu 15.450, pomoc 15.566 osobom, w tym do wypadków 1948 razy.


 * Do zasłużonych dla pogotowia, oddanych służbie kierowców należeli  w l. 40 i 50 bracia Bajanowie, Demczuk, Gruszka. W 1966 Józef Skwaryła (37 l.), który wioząc pacjenta po wyboistej wiejskiej drodze wpadł do rowu, dowiózł chorego do szpitala, sam stracił jednak przytomność i w dzień lub dwa, po wylewie zmarł na wylew (B. Kulesza-Osborne).
Personel 1950/1956 - lekarze 4/8, sanitariusze 4/10, felczerzy 4/8, kierowcy 4/8, prac. administracji 2/3, prac. obsługi 1/1 oraz 3 położne.
 * Pogotowie - wyjazdy (kolejno do wypadków, zachorowań, transporty, zabiegi i porady): 1952 - 463, 2705, 1119, 2411, 1955 - 419, 5526, 1253, 3003, 1959 - 987, 7191, 2177, 5805.
 * W święta 1964 przez 3 dni pogotowie wyjeżdżało 112 razy, 32 wypadki z przejedzenia.

 * W 1966 wyjeżdżano do następujących przypadków - zakaźne 106, ostre psychozy 14, krążenie/zawały 824, trawienie 950, porażenia 53, porady 303, inne 1505. Ok. 70% wyjazdów było poza miasto.
 * 25 X 1983 zanotowano 86 wyjazdów  (do szpitala odwieziono 16 chorych, R-ka wyjeżdżała  5 razy).
* W 1998 powstało Stowarzyszenie Rozwoju Pogotowia Ratunkowego „Na ratunek”.