W 1906 powstało Polskie Tow. Krajoznawcze a następnego roku wstąpili doń pierwsi zamościanie - Romuald Jaśkiewicz, Zdzisław Kłossowski i Jan Sajkiewicz. 6 IV 1918 z udziałem prezesa PTK Aleksandra Janowskiego odbyło się posiedzenie organizacyjne zamojskiej ekspozytury, a po zalegalizowaniu przez władze - oddziału PTK, na którego czele stanął Zdzisław Kłossowski - członek korespondent Towarzystwa. Do zarządu weszli także: ks. Józef Dąbrowski, Kazimierz Lewicki, Michał Pieszko i Stefan Pomarański, a następnie jeszcze Tadeusz Antoniewicz i Stefan Miler. Zajęto się przede wszystkim organizacją muzeum. Działalność oddziału wkrótce jednak zamarła, natomiast w 1919 z inicjatywy M. Pieszki powstało przy Gimnazjum Męskim Młodzieżowe Koło Krajoznawcze (MKK działały pod patronatem ZG PTK), a w 1921 przy gimnazjum żeńskim, którym opiekowała się Aurelia Pieszko (w 1937 istniały także MKK przy szkołach nr 3, 5 i 6, Gimnazjum Kupieckim i Hufcu ZHP).
Do ponownego utworzenia oddziału (20-tego w kraju) doszło staraniem M. Pieszki 10 IV 1930 podczas zebrania z udziałem 23 miejscowych nauczycieli. W zarządzie znalazł się oprócz niego (prezes): Walery Hłyń - wiceprezes, Stefan Miler - skarbnik i Franciszek Buszek - sekretarz. Ale i tym razem oddział w niedługim czasie zawiesił  działalność. Po raz trzeci do powstania oddziału zamojskiego doszło 23 II 1934 z inicjatywy starosty Leona Zamecznika.
Nastąpił liczebny rozwój zamojskiego PTK, w 1935 liczącego członków  63, 1939 - 92, prawie wyłącznie z kręgów inteligencji (34 reprezentowało wolne zawody, ponadto m.in. 19 nauczycieli, 15 urzędników, 4 duchownych, 6 właścicieli ziemskich). Członkami było też 4 Żydów (trzem innym odmówiono przyjęcia). Powstało schronisko na 20 miejsc. Organizowano wycieczki do innych miast (1938 - 10 wycieczek, łącznie 146 osób) i przyjmowano wycieczki z zewnątrz, głównie młodzieżowe (1938 - 15 tys.), organizując dla nich przewodników. Prowadzono akcje odczytowe. W 1936 zorganizowano pierwszy kurs dla przewodników (osobne hasło). Staraniem oddziału wyszedł Przewodnik po Zamościu i okolicy M. Pieszko (1934). Utworzono muzeum regionalne (osobne hasło: Muzeum zamojskie), przystąpiono do organizacji biblioteki. Istotnym elementem pracy PTK była opieka nad zabytkami. Składano do władz miejskich memoriały w sprawie konieczności renowacji Starego Miasta, zachowania dawnych nazw ulic, itp.
Po wojnie, w czasie której zginał m.in. Henryk Rosiński, ostatni długoletni prezes oddziału, 14 XI 1948 wznowiono działalność oddziału PTK, od 1950 PTTK (osobne hasło).
Prezesi oddziału: Leon Mirza-Kryczyński (1934-35), H. Rosiński (1935-39), W. Kozłowski (1948-49), M. Pieszko (1950).

 * Oddziały PTK w kolejności powstania: Kielce 1908, Radom 1908, Łowicz 1908, Lublin 1909, Sandomierz 1910, Chełm 1910, Miechów 1911, Kalisz 1912, Konin 1914, Poznań 1917, Końskie 1917, Kraków 1919, Ojców 1920, Bydgoszcz 1920, Warszawa 1921, Ostrowiec 1921, Toruń 1921, Grudziądz 1921, Tomaszów Mazowiecki 1927, Szamotuły 1927, Zamość 1929, Chojnice 1930, Inowrocław 1932.
 * W 1937-38 do PTK przyjęci zostali Żydzi: Mojżesz Cynberg (lekarz), Bencjan Lubliner (kupiec), Izrael Rosset (prokurent handlowy), Moszko Hersz Katz (firma), odmowę otrzymali - Mojżesz Hejzman (kupiec zbożowy), Mojżesz Emler (hurtownik) i Mordko Kronfeld.
 * 16-30 VI 1932 Komitet Zjednoczonych Szkół Średnich zorganizował w Akademii I-szą wystawę krajoznawczo-przyrodniczą o kilku działach, którą zwiedziły 3353 osoby.