O pierwszym pomniku pomniku w Zamościu wzmiankuje sam Jan Zamoyski – kolumna z długim łacińskim napisem, w miejscu swego narodzenia, na terenie dawnego gniazda rodzinnego, . Czy faktycznie jednak stanął brak wiadomości. Wymienione są tutaj pomniki zniszczone, rozebrane, projektowane, niezrealizowane:
Pomnik J. Piłsudskiego (osobne hasło),
Pomnik Poległych (koszary 3 p.a.l.), filigranowa rzeźba pary kanonierów przy dziale na nieproporcjonalnie dużym postumencie (razem wys. ok. 1,7 m), wyk. mjr Stanisław Kozubek, Żołnierzom 3 P.A.P. Leg. Poległym w walkach o niepodległość Ojczyzny w latach 1918-1920 [73 poległych], odsłonięty 23 IX 1928, jego los nie znany.
Pomnik (koszary 9 p.p.) z obeliskiem ok. 6 m wys. Napis: Poległym za Ojczyznę. Kolegom i Towarzyszom broni oficerowie i szeregowi 9 p.p. leg.
Pomnik Poległych - Milicji i UB (park - w pobliżu kawiarni) odsłonięty z inicjatywy Wydz. Bezpieczeństwa (wg innych komendanta miasta mjr Zasuchina) kosztem 52 tys. zł 1 V 1945 na grobach  poległych 2 XII 1944 na Majdanie funkcjonariuszy MO i UB oraz kilku żołnierzy radzieckich. Autor rzeźb: Eugeniusz Baranowski. Napis: Bohaterom poległym na polu chwały w walce z reakcją wewnętrzną. Wiosną 1948 po kilku próbach wysadzenia poległych ekshumowano a pomnik rozebrano. Prawie 4 metrowy ścięty obelisk z kamiennym orłem i postaciami w mundurach przeniesiono na Rotundę.
Pomnik Poległej Załodze Więzienia (cmentarz parafialny) z dwoma figurami w mundurach, ok. 1947. Napis: Ś.P. Bohaterskiej załodze więzienia w Zamościu [chor. Magryta Grzegorz - pośm. Złoty Krzyż Zasługi, plut. Terlecki Stanisław, kpr. Kurtyn Adam, kpr. Malec Wacław, kpr. Nadra Serafin, kpr. Zosiuk Jan, Sebastiani Roman] poległej z rąk faszystowskich i reakcyjnych najemników w dniu 8 maja 1946 r. w walce o wolność i najwyższe ideały ludzkości, wolność i sprawiedliwość społeczną, w dowód uznania - zarząd więzienia. W latach 90. skuto tylko fragment o "faszystowskich oprawcach i reakcyjnych najemnikach". Po konserwacji w 2008 - potraktowany został jako miejsce symbolicznych pochówków - powstał nowy napis, z nazwiskami bez stopni i zwrotu określającego kontekst historyczny (strażnicy więzienni), bez figur. Pomnik stał się przedmiotem kontrowersji (protest ŚZŻAK). Po kolejnej zmianie w 2009 przestał być pomnikiem upamiętniającym, pozostały tylko nazwiska pochowanych i data. W 2021 doszło do jego renowacji, po zaopiniowaniu IPN, z tablicą Tu spoczywają żołnierze Wojska Polskiego polegli w obronie ojczyzny we wrześniu 1939 roku, z wymienionymi 7 nazwiskami i zdaniem "Cześć ich pamięci".
W 2023 rażącą niekompetencję IPN podniósł prof. R. Wnuk (jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że walczyli we wrześniu 1939, ale żadna wtedy nie zginęła. Za PRL zostali celowo pochowani w pobliżu żołnierzy, poległych w kampanii wrześniowej, bo komuniści chcieli zbudować pomost między obrońcami ojczyzny, a tymi którzy zginęli w walce z przeciwnikami władzy ludowej. I chyba najwyższy już czas, aby prawdzie historycznej stało się zadość).
Pomnik Milicji Obywatelskiej (osobne hasło).
Pomnik Mariana Uchacza (osobne hasło) zastrzelonego na Plantach przez UB - anonimowa bryła betonu przy alejce na skwerku przy ul. Piłsudskiego, przywieziona w l. 50., usunięta w 2011.
Tablica z XII 1937 upamiętniająca czyn zbrojny Peowiaków (Brama Lwowska Nowa) - usunięta w 1950.
W XIX w. kilka kilometrów przed wjazdem do miasta (d. Przedm. Janowickie) stała "piramida" (osobne hasło), z rosyjskim napisem ku czci oficerów poległych podczas wypadu obrońców twierdzy (IV 1813), istnieje też wzmianka o kamieniu w tamtym miejscu (tym samym?), ale prosto ociosanym z napisem w otoczeniu liści dębowych przy szturmie i w obronie poległym (oddawał cześć i oblegającym i oblężonym!).
W 1809 powstał projekt niezrealizowanego pomnika na cześć wojsk Ks. Warszawskiego (proj. H. Ittar). W 1820 Stanisław Zamoyski zamierzał wznieść pomnik Tadeusza Kościuszki na Nowym Rynku - ponad 10-metrowy wysmukły, piramidalnie zakończony obelisk z herbem i łac. inskrypcją obywatelowi obwodu zamoyskiego (skórzana teczka "Pamiątki po Kościuszce" w Bibliotece Narodowej). W l. 20. XX wieku projektowano ustawić Kościuszce pomnik w parku. Mimo zakończonego konkursu nie powstał - osobne hasło - pomnik Bolesława Leśmiana (2007).
22 VII 1934 na nowym cmentarzu żydowskim wzniesiono pomnik ku czci siedmiu Żydów rozstrzelanych w 1914 przez wojsko rosyjskie podejrzanych o szpiegostwo na rzecz Niemiec (udział 3 tys. Żydów).
Ponadto przy ul. Lwowskiej 40 stoi kamienny, niski obelisk na cokole, nazywany "pomnikiem tatarskim", faktycznie znak graniczny dawnej twierdzy. Ponadto w Szkole nr 1 stała figura Adama Mickiewicza (na kolumnie, gips). Także - osobne hasło - Popiersia, Tablice, płyty pamiątkowe, Cmentarz Parafialny, Rotunda.
Pa pocz. lat 20. XX w. powstał komitet (był w nim Jonas Peretz) niedoszłej skutku budowy Pomnika Wdzięczności dla Stanów Zjednoczonych Ok. 1950 starosta Gębski zaproponował wystawienie pomnika wdzięczności wyzwolicielom na terenie projektowanego Parku na tzw. Poligonie. W 1954 z inicjatywą budowy pomnika wdzięczności dla armii radzieckiej za wyzwolenie miasta i powiatu od najeźdźcy hitlerowskiego i spod ucisku kapitału obszarniczego wystąpiły MRN i PRN (najpierw przed ratuszem, potem przed sądem). Mimo wielkiej propagandowej akcji do niczego nie doszło.


 * Inskrypcja z projektowanego pomnika T. Kościuszki - Tadeusz Kościuszko Mąż Nieskalany, Najlepszy Obywatel, Dzielny Wódz, który w chwilach nieszczęścia Rzeczpospolitej nie tracił nadziei. Obywatel Obwodu Zamoyskiego. Ur. 1747 zm. 1817. Stanisław Hrabia Zamoyski postawił w 1820.
 * W 1954 w związku z projektowanym pomnikiem "wdzięczności" Wiktor Kazanecki - witamy z pełnym uznaniem  budowę pomnika i apelujemy do społeczeństwa o największą pomoc, A. Paluch - diety dzisiejsze na pomnik (głosowanie nad wnioskiem o budowie pomnika było jednogłośne popierające). Na tablicę lub kamień upamiętniający Braterstwo Broni PWRN przekazał 50 tys. zł PMRN.