W VIII 1944 miasto utrzymywało 5 strażników miejskich. W 1947 zadaniem Milicji Miejskiej było pilnowanie porządku pod względem sanitarnym i bezp. publicznego, nadzór taboru. Z powstaniem województwa 15 VIII 1975 prezydent miasta powołał Referat Porządkowy (3 osoby w strukturze zarządu dróg, mostów i zieleni, kier. Stanisław Pilipczuk). 15 III 1983 przekształcony został w Miejską Straż Porządkową (1986 - komendant Adam Gąska i 3 inspektorów) z siedzibą w budynku wodociągów (mieli nosić stalowe mundury, czapki z białym rondem i żółtym otokiem).
Obecna SM powstała 2 V 1991, a jej organizatorem i pierwszym szefem został Leszek Łojewski, który doświadczenia zdobywał przez 2 lata w Los Angeles. Składała się z komendanta, zastępcy i 5 inspektorów (1998 - 10 osób), w pół roku rejestrując 7 tys. wykroczeń i karząc 2,5 tys. mandatami. Pierwsza siedziba w w kuźni kozackiej. Od 1999 pracują też kobiety, 2002 - 20 osób (w tym 4 kobiety), 2012 - komendant, 18 strażników (pracują od 7.00 do 2.00), 6 obsługa monitoringu, 3 administracja, w 2016 odpowiednio 21, 7 i 2, 2020 - 20, 11 i 2, 2022  - 19, 10 i 2.
Od III 1999 używano czterech rowerów. W 2000-2003 były patrole konne (pomysł zapożyczony z Frankfurtu, konie: "Decybelka" i "Erta"), 2012 - 2 samochody, 4 rowery, 81 kamer. Siedziba w parterze ratusza (wcześniej m.in. przy ul. Żeromskiego). Zgłoszenia o interwencję: 1999 - 430, 2000 - 2638, 2001 - 3325, 2012 - ok. 4,5 tys. W 2019 zabezpieczyli 217 imprez pouczyli 4,6 tys. osób, odwieźli 438 pijanych i nałożyli 417 mandatów (45 tys. zł). W 2022 interweniowano ok. 4,5 tys. razy podczas łamania przepisów Kodeksu wykroczeń, w tym 3,5 związanych z komunikacją
Komendanci: L. Łojewski (w 1992 też z-cą prefekta policji municypalnej prefektury w Lublinie, jednej z 9 prefektur w kraju), Zbigniew Stankiewicz (1992-94), Andrzej Burzantowicz (1995-97), Mieczysław Kostrzanowski (1997-99), Wiesław Gramatyka (1999-2012), Krzysztof Adamczyk (2012-2014) i od 2014 Marian Puszka.

 * Ze względu na amerykański wzór czapki (ośmiokątna), kształt odznaki, rewolwery gazowe, nazywano ich zamojskimi szeryfami. Te i inne odmienności nadające  lokalny koloryt straży zniosła ustawa z 1997.
 * W 2012 interweniowano w sprawie zakłóceń porządku publicznego 1356, osób nietrzeźwych 536, bezpańskich psów, nałożono mandatów 1558 (176 tys. zł), za wykroczenia drogowe 937. W 2015 ukarano mandatem 438 osób (48,2 tys. zł), skierowano 50 wniosków do sądu, pouczono 2133 osoby, założono 8 blokad na koła, przekazano policji 246 spraw, odwieziono do izby wytrzeźwień 212 osób, zaobserwowano w monitoringu 1174 incydentów. 2019 - 5074 interwencji, 417 mandatów i 43 wnioski do sądu, kontrolowano teren szkół  1327, kotłownie c.o. 91, sprawdzano miejsca pobytu bezdomnych 91, odwieziono do izby wytrzeźwień 438, reagowano w sprawie zwierząt 279. 2021 - 4430 interwencji, 4082 wykroczeń, z tego p-ko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji 3266, 563 mandatów (58 tys. zł), z których za wykroczenia w komunikacji 372, niszczenie urządzeń publicznych 110, picie alkoholu w miejscach publicznych 56, 43 wnioski do sądu, 13,5 tys. kontroli, z tego 1,7 tys. w szkołach, 700 związanych z bezdomnymi, zabezpieczono 98 imprez masowych, też pomogli zimą 89 mieszkańcom w uruchomieniu pojazdów.