W latach 20. XIX w. mieszkał w Zamościu Żyd Jakub Eichenbaum, młody, utalentowany matematyk i poeta, który pozostawił poemat o grze w szachy Hahrof. 7 X 1911 powstał Klub Szachowy złożony głównie z Żydów (prezes Izaak Halpert lekarz). W XII 1925 powstało koło przy Resursie, które po miesiącu zorganizowało pierwsze nieoficjalne mistrzostwa miasta, wiadomo też że odbyły się w 1939. W l. 30-tych działał żydowski Klub Szachowy przy K.L. (?).
W 1945-50 działał Klub Szachowy (Koło Miłośników Gry Szachowej, Rynek Wielki 2), który już 6 V 1945 zorganizował pierwszy turniej (30 graczy, kl. A - 9). Prezesem Klubu, organizatorem życia szachowego był wówczas Marian Balicki. W l. 40. miejscowi zawodnicy nie mieli w województwie konkurencji. W 1949 pokonali reprezentację Lublina 4,5:1,5 i 5:1. Później występują jako "Ogniwo" (przy Urzędzie Skarbowym), następnie "Start". 8 X 1950 mecz towarzyski reprezentacji Drużyn Podokręgu Szachowego z Zamościa i repr. ZKS Ogniwo Warszawa zakończył się wynikiem 4:3, wygrali Wiszniewski, Szydłowski, Sempruch, Blaszke, przegrali Balicki (z Krulischem), Wąsek i Lenkiewicz. Byli też szachiści w KS "Unia-Sparta" przy Zakładzie Przem. Drzewnego.W 1956 mistrzostwa województwa odbyły się w Zamościu (7. Kozdra, 8. Sempruch, 10. Szydłowski).
W 1957 wśród 8 zespołów wojewódzkiej kl.A był "Start" Zamość. Na przełomie l. 50/60. zamojskie szachy zamierają. W poł. l. 60. powstają sekcje LZS PZGS (m.in. A. Wojtów, IV m. w finale krajowym "Złotej Wieży" 1970) i PDK (m.in. A. Kozdra, B. Pekosiński, J. Rybak) i jeszcze LZS POM. Później szachiści startują w "Hetmanie" - najlepszy w wojew. 1976, 1977 (z Wojtówem, Dziubą, Juszczykiem i biłgorajskim wsparciem nieudany dwumecz o wejście do II ligi z WDK Kielce). W 1978 najlepszy jest "Agros" (w czołówce wojewódzkiej do 1988), w 1982 "Gwardia" (w czołówce 1980-86).
W 1985 powstaje "Technik", który w 1990 wystąpił w Drużynowych Mistrzostwach Polski (I i II liga łącznie) z 15 pkt zajmując 33 m. (ostatnie). W 1994 "Technik" nieudanie walczył o II ligę z Kolejarzem Tomaszewski 2, Wojtów 1, Hoczyk 0,5) 1996, a w 1999 nieudanie w II lidze (ostatnie miejsce). Następuje wieloletni zastój po którym Zamość nie wrócił do rywalizacji drużynowej. która z czasem na najniższym szczeblu zanikła. W 2002 powstał Klub Szachowy OSiR, ob. Klub Szachowy "Twierdza Zamość" Współcześnie znanym popularyzatorem szachów jest Adam Czochra, założyciel obu tych klubów.
W finale indywidualnych Mistrzostw Polski tylko raz uczestniczył zamojski szachista - Balicki (1946 Sopot - ostatnie 22 m.), w półfinałach tenże Balicki 1947 - XV) oraz A. Wojtów (1971 - 13) i M. Kowalczyk (1985 - b.d.). Czołowym szachistą w dziejach miasta jest Adam Wojtów brązowy medalista mistrzostw Europy w grze korespondencyjnej (1995). Od 1996 w lubelskim klubie startuje zamościanin Marcin Dziuba od 2007 arcymistrz, uczestnik Mistrzostw Świata Juniorów (1995 - VI) i Europy (2000 - IV, 2001 - V), wielokrotny mistrz i wicemistrz Polski. Od lat szkoli młodzież Józef Rybak, który w swej karierze pokonał arcymistrza. W Zamościu przez ponad ćwierć wieku organizowany był Turniej o puchar im. Mariana Balickiego. W 1989-95 organizowany był, już o charakterze międzynarodowym, Festiwal Szachowy im. Hetmana Jana Zamoyskiego.
Z Zamościem na krótko związali się dwaj znani w Polsce szachiści Tadeusz Gniot i Marian Streifer. W 2014 w oparciu o kolekcję Andrzeja Czochry powstało Muzeum Szachowe (w Centrum Informacji Turystycznej i Historycznej na Plantach, ob. Centrum Filmowym).

Mistrzostwa Zamościa i Powiatu Zamojskiego
1947 m  Sempruch  Kolbuszewski  Wiszniewski
1948 m  Skotnicki  Balicki  b.d.
1951 m  Balicki  Wiszniewski  Szydłowski
1952 p  Szydłowski  Słupski  Lenkiewicz
1953 p  Blaszke  Balicki  Wąsek
1955 m  Szydłowski  b.d. b.d.
 1962 p  Kozdra  Wojtów  Pekosiński
 1964  p  Kozdra  Wojtów  Pekosiński
 1965  p  Wojtów  Szydłowski  Pekosiński
 1966  p  Wojtów  Kozdra  Szydłowski
 1967  p  Kozdra  Wojtów  Pekosiński
 1968  p  Kozdra  Pekosiński  Rybak
 1969  p  Pekosiński  Kozdra  Wojtów
 1970  p  Wojtów  Skotnicki  Szydłowski
 1971  p  Szydłowski  Wojtów  Pekosiński
 1972  p  Pekosiński  Szydłowski  Nalepa
 1973  pm  Rybak  Wojtów  Szydłowski
 1974  p  Pekosiński  Kozdra  Rybak
 1975  pm  Dziuba  Kozdra  Rybak
 1976  m  b.d.  Rybak  Pekosiński
 1977  m  Jaworski  Rybak  Wojtów
1980 m  Kozdra  Bielak  Nalepa
1982 m  Kowalczyk  Żuk  Rybak
1983 m  Kozdra  Rybak  Buczek
1984 m  Kowalczyk  Kozdra  Krawczyk
1985 m  Kozdra  Jańczuk  Kowalczyk
1992 m  Rybak  Dziuba  Klimko

Mistrzostwa Okręgu Zamojskiego
(pierwsi trzej zawodnicy z Zamościa)

1975  I. Wojtów  III. Kozdra  IV. Dziuba
1976  I. Pekosiński  III. Wojtów  IV. Dziuba
1977  II. Rybak  III. Wojtów  IV. Kowalczyk
1978  I. Rybak  III. Nalepa  VI. Klimkiewicz
1979  II. Wojtów  -  -
1980  -  -  -
1981  III. Rybak  V. Kozdra  -
1982  V. Duda  VI. Rybak  
1983  II. Wojtów  III. Kozdra  VI. Buczek
1984  -  -  -
1985  I. Kowalczyk  III. Kozdra  IV. Rybak
1986  I. Wojtów  II. Kowalczyk  III. Rybak
1987  -  -  -
1988  VI. Hoczyk  -  -
1989  I. Szopka  V. Hoczyk  VI. Wojtów
1990  b.d.  b.d.  b.d.
1991  I. Wojtów  II. Kowalczyk  III. Dziuba
1992  I. Tomaszewski  II. Kowalczyk  III. Dziuba
1993  I. Hoczyk  II. Tomaszewski  III. Pałka
1994  I. Tomaszewski  II. Wojtów  III. Kowalczyk
1995  III. Tomaszewski  IV. Gorzkiewicz  V. Kiciński
1996  I. Kowalczyk  II. Wojtów  III. Gorzkiewicz
1997  I. M. Dziuba  II. Rybak  III. S. Dziuba

 


 * 1926 zorganizowało pierwsze  nieoficjalne mistrzostwa miasta. Z grona 19 osób zwyciężył Turkientraub, któremu złoty medal wręczył dr Dulowski. Kolejne miejsca: Dyrlik, Wiszniewski, Podwiński, Kozłowski, Turkiewicz, Kuszłejko, Dulowski, drowa Kozłowska.
 * 29 IV 1945 zawiązało się (do rej. 5 VI) Koło Miłośników Gry Szachowej pow. Zamojskiego, jego założycielami oprócz M. Balickiego, był Józef Serwin,  Witold Wojnicz, Wacław Gontarz i Stefan Szydłowski (38 czł.), Rozpadło się 10 III 1950 (prezes M. Balicki, wiceprezes J. Serwin, sekretarz L. Sempruch).
  * Rewanżowy mecz reprezentacji Zamościa i Lublina zakończył się (po 4,5:1,5 w Zamościu) powtórną porażką drużyny lubelskiej. Wynik 5:1 świadczy o lepszym przygotowaniu zamościan i skuteczniejszych staraniach utrzymania życia szachowego na należytym poziomie. Zamościanie wystąpili w składzie: Skotnicki, Balicki, Sempruch, Szydłowski, Blaszke, Lenkiewicz. przegrał jedynie Skotnicki (I szachownica). ("Sztandar Ludu" z 1949)
* Józef Rybak - Niegdyś było większe zainteresowanie szachowa rywalizacja. Częściej organizowano zawody. W parku miejskim niemal każdego dnia przy olbrzymiej szachownicy spotykała się młodzież i dorośli aby śledzić grę szachistów. ("Tyg. Zamojski", 1998)
 * Jedne z nielicznych mistrzostw powiatu kobiet odbyły się w 1964, zwyc. Zuzanna Lenart, przed Jadwigą Mazurkiewicz i Marią Piskorz.
 * W 2004 odbył się I-szy w Zamościu Hetmański Nocny Maraton Szachowy (22 zaw., sobota od 20.00 do 7.00 w niedzelę), w którym zwyc. Marek Kowalczyk.
 * W 1986 odbyły się mistrzostwa Zamościa warcabach 100-polowych, zwyciężył Wiesław Duda z LZS Zarzecze Zamość.
 * W 1990 podczas mistrzostw Polski dla "Technika" punkty zdobyli Mieczysław Ciszek (2285) 2/6 gier, Jacek Ilczuk (2235) 2,5/6, Ryszard Probola (2129) 2,5/6, Dariusz Krauze (2117) 2,5/6, Jacek Klimecki (2100) 2/4, Adam Wojtów (2096) 0,5/2, Elżbieta Probola (1973) 3/6.
 * W 2004 odbył sę I Hetmański Nocny Maraton Szachowy (od 22.00 do 4.00, 22 zawodników) , wygrał Marek Kowalczyk.