Powstał w IX 1986 przy WDK, na bazie założonego w 1985 dziecięcego "Gaiku", kier. artystyczny i choreograf Jolanta Kalinowska-Obst (osobne hasło). 9 X 1987 odbył się premierowy koncert z ponad 2-godzinnym program tańców narodowych i ludowych (6 regionów, w tym zamojskie) z odpowiednimi strojami, podczas którego zespół otrzymał nazwę. W 2000 liczy ponad 200 osób (od 6 do 46 lat), na scenie do 60., z własną kapelą (skrzypce, akordeon, kontrabas, trąbka, klarnet, flet) pod kier. Waldemara Skóry, później Wojciecha Tybulczuka, ob. Maciej Szczśniak. W ciągu 15 lat wystąpił ok. tysiąca razy.  W 2005 pracowało 7 grup, a w repertuarze miano ok. 6 godz. programu, przede wszystkim tańce ludowe, narodowe, m.in. starowarszawskie, także widowiska tematyczne i obrzędowe, 2021 - 8 grup, w tym 2 seniorskie. W ciągu 35 lat przewinęło się ponad 3 tys.  tancerzy.
Tańczył m.in. w Jugosławii (1988), Francji (1989, 1995, 2001, 2002, honorowe obywatelstwo miasta Le Val), ZSRR (1989, 1990), Turcji (1991, 1993), Chorwacji (festiwal 1992), Hiszpanii (1993, 2000), Norwegii (1996), Włoszech (festiwal w Moliterno 1997, m.in. przed papieżem, 2009, także na Sardynii 2002, 2005, na Sycylii 2008), na Wyspach Kanaryjskich (1998, nocny koncert na plaży), w Słowenii i Rumunii (1999), Macedonii (1999, 2009), Niemczech (2000), na Białorusi (2000), w Czechach (2000, 2001, 2004), Serbii (2001, 2004), Grecji (2004, 2006), Bośni (2004), Czarnogórze (2004), na Węgrzech (2006), Bułgarii (2006), Słowacji (2007), Egipcie (2008), Japonii (2018), a także w Chinach, Portugalii, przeważnie w imprezach festiwalowych). Nagroda główna na Ogólnop. Przeglądzie Tańców Narodowych (Rzeszów 1996 za kujawiaka z oberkiem i mazura ułańskiego, ponownie 1997). 11 IX 2002 zespół spotkał się z papieżem. Jest organizatorem festiwalu "Eurofolk" (osobne hasło). Od 1996 wspomaga zespół Stowarzyszenie Przyjaciół Zespołu.
W zespole skojarzono 7 małżeństw. Byli członkowie tańczą w "Mazowszu" (osobne hasło), najdłużej Monika Mudrecka-Hildebrand - wróciła i jest choreografem. Ponad 20 lat z zespołem związana była Joanna Matwiejczuk (Gruszka) tancerka, później instruktor śpiewu i solistka, Ewa Kruk, Anna Duda. "Zamojszczyzna posiada kilka tysięcy strojów, oprócz zamojskich (jednokolorowe spódnice, haftowane  zapaski, serdaczki i "skośniaki"), m.in. biłgorajskie, krzczonowskie, podlaskie, chełmskie, rzeszowskie, przeworskie, lasowieckie, kurpiowskie, łowickie, krakowskie


 * Z pól zamojskich, łąk stubarwnych płynie nasz pieśń.
Partyzanckie sławi szlaki wraz z poszumem drzew.
W okna chat zagląda śmiało, a gdy spadnie zmierzch
na zamojskim rynku wśród kamienic jest.
Bukiet z pól i sadów i dziewanny kwiat
w naszej polskiej chacie przynosimy wam.
Polonezem polskim starym jak ten świat

wita dzisiaj was serdecznie zespół nasz.
(polonez rozpoczynający koncert)